فرهنگ زیربنا یا روبنا ؟
تاریخ انتشار: ۱۱ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۹۸۱۲۰۸
به گزارش ایرنا، در تعریف و ضرورت توجه به فرهنگ، «فرهنگ زیربنای توسعه است» کلیدی ترین جمله ای است که هر کارشناس و صاحب نظری عنوان می کند؛ هر جامعه ای در روند رو به رشد خود در جهت تامین نیازها به تمام اجزای توسعه توجه دارد. توسعه ای که در فرهنگ دینی ما از آن یاد می شود شامل توسعه اقتصادی، توسـعه فرهنگـی و توسعه سیاسی است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
فرهنگ از زیربنایی ترین بخش های هر جامعه و واسطه تمدن و اندیـشه در جوامع بشری است به طوری که اندیشه زیربنای فرهنگ و فرهنگ زیربنـای تمـدن اسـت. فرهنگ هر جامعه ای از اندیشه و نیروی تفکر آن مدد گرفته و به تمـدن بـه عنـوان روبنـای خود مدد می رساند. البته این سخن به این معنا نیست که رابطه میان اندیشه و فرهنگ رابطه ای یک سویه است، هر چند در تحلیل نهایی اندیشه است که خصلت تعیین کنندگی دارد. به هر حال رابطه ای دوسویه بین فرهنگ و اندیشه وجود دارد و این دو از یکدیگر تاثیر می پذیرند و بر هم تاثیر می گذارند. همین جایگاه واسطه ای فرهنگ نشان از اهمیت این پدیده در زندگی اجتماعی انسان ها دارد.
هرگاه از توسعه در یک جامعه نام برده شود آنچه بـه ذهـن متبـادر می شود، توسعه در بخش های عمرانی، اقتصادی و حداکثر سیاسی اسـت و مقولـه فرهنـگ مورد غفلت قرار می گیرد. وقتی می گوییم فرهنگ زیربناست، پس باید چیزهای دیگر را روبنا و متغیر وابسته فرض کنیم و ببینیم رابطه آنها چگونه باهم برقرار می شود. هسته اصلی سخن این است که مراد از زیر بنا بودن یک عامل، ایفای نقش آن به صورت ریشه ای است یعنی بقیه از آن تاثیر تام می‌گیرند. یک درخت را فرض کنید که از ریشه خود تاثیر اساسی می گیرد و البته ساقه و برگ ها نیز نقش خاص خود را دارند؛ یا در یک ساختمان، زیر بنا نقش بنیادین را تحمل می کند و بقیه اجزاء ساختمان بر روی آن قرار می گیرند .
جامعه‌شناسان معتقد هستند که اگر فرهنگ یک جامعه به پویایی و پختگی لازم و شایسته نرسیده باشد، پیشرفت و توسعه اقتصادی، سیاسی، اجتماعی آن جامعه میسر نخواهد بود. امروزه حوزه نفوذ فرهنگ به همه ابعاد زندگی بشر کشیده شده و همه ویژگی‌های غیرفیزیکی و متمایزکننده انسان‌ها از یکدیگر و نیز همه ویژگی‌های متفرقه جوامع در فرهنگ آنها نهفته است.
رهبر معظم انقلاب در سخنرانی خود در ابتدای سال ۱۳۹۳ در مشهد درباره اهمیت فرهنگ و نقش آن در ابعاد دیگر جامعه فرمودند: «عزیزان من! فرهنگ از اقتصاد هم مهم تر است. چرا؟ چون فرهنگ به معنای هوایی است که ما تنفس می کنیم. شما ناچار هوا را تنفس می کنید. چه بخواهید چه نخواهید؛ اگر این هوا تمیز باشد، آثاری دارد در بدن شما. اگر این هوا کثیف باشد آثار دیگری دارد. فرهنگ یک کشور مثل هواست. اگر درست باشد آثاری دارد.»
با توجه به مطالب بالا به جرات می توان گفت فرهنگ به عنوان روح حاکم بر جامعه، عامل تعیین کننده شکل دهی به باورهاست. طبق این نظریه می توان به بعثت پیامبر اکرم (ص) اشاره کرد، می دانیم که اغلب شرایط ، مناسبات، روابط اقتصادی و سیاسی قبل و بعد از ظهور حضرت محمد تقریبا یکسان و مشابه بود اما ایشان با تبلیغ و تزکیه و تربیت، که همه، ابزارهای فرهنگی هستند، باورهای مردم را چنان تحت تاثیر قرار دادند که تمدن عظیم اسلامی را پدید آوردند. پیامبر اکرم (ص) در واقع فرهنگ مردم را اصلاح کردند و همین فرهنگ، تمام مناسبات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی را دگرگون کرد.
بر این اساس باید فرهنگ را مادر توسعه دانست و توجه و احترام به ارکان آن اعم از هنرمندان، نویسندگان، موسیقیدانان و آثار خلق شده توسط آنان و نیز توجه به رویدادهای فرهنگی به خصوص رویدادهایی که ریشه در تاریخ و فرهنگ آبا و اجدادی ما داشته و غنای تفکر امروزی ما را تشکیل می دهند، لازم و ضروری است.
رویدادهای فرهنگی و هنری شاخص در تبریز احیا می‌شوند
بر همین اساس مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان‌شرقی در نشستی با اعضای کمیسیون فرهنگی شورای اسلامی شهر تبریز از احیای دوباره برخی رویدادهای شاخص فرهنگی و هنری که طی چند سال اخیر مسکوت مانده‌اند، خبر داد و افزود: هم‌افزایی و تعامل مثبت در فعالیت های نهادهای متولی فرهنگ و هنر، در جهت تاثیربخشی نهادمند آنها در جامعه مسئله‌ای اضطراری و ضروری است.
سیدمحمدحسین بلاغی خاطرنشان کرد: با تاملی در مسائل اخیر، اهمیت و ارزش فرهنگ بیش از پیش نمود یافته و روشن می‌شود که امروز مواجهه با تهاجمات فرهنگی بیشتر شده است و ضرورت هم‌افزایی فرهنگی هدفمند و مؤثر، بیش از پیش احساس می شود.
بلاغی، هم افزایی فرهنگی را تلفیقی از رویکردهای فرهنگی نهادهای مختلف دانست و گفت: هم‌افزایی مجموعه‌های مختلف فرهنگی در استان فرصتی طلایی برای آذربایجان‌شرقی فراهم می‌آورد که در سایه آن هنرمندان مستعد نیز فرصت ظهور و بروز پیدا می‌کنند که هدف غائی فعالیت‌های فرهنگی نیز همین امر است.
وی، رویدادمحوری و عملکرد جزیره‌ای را از آسیب‌های حوزه فرهنگ و هنر برشمرد و افزود: یکی از مشکلات حوزه فرهنگ و هنر این است که دستگاه های فرهنگی و هنری به صورت یکپارچه عمل نمی کنند و هر دستگاه با روش سلیقه ای و به صورت جزیره ای اقدام به برنامه‌ریزی و اجرا می کند و مشکل دیگر رویدادمحور بودن بدون توجه به عمق و دامنه تاثیر برنامه‌هاست.
بلاغی همچنین بر ضرورت بهره گیری از ظرفیت جریان‌ها و هسته‌های مردمی همچون انجمن‌های فرهنگی و هنری در برنامه‌ها تاکید کرد و گفت: در دوران کنونی مسئولان ادارات و نهادهای فرهنگی استان همسویی فکری و اندیشگانی دارند و این همراهی، همدلی و تضارب توان، باید باعث ایجاد جریان فرهنگی شده و اتفاقات خوب و ماندگاری را در این حوزه رقم بزند.
وی با اشاره به مرجعیت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی در صدور مجوز و نظارت بر فعالیت‌های فرهنگی،هنری و رسانه‌ای استان، بر تقویت انجمن‌های فرهنگی هنری، بازسازی و تجهیز اماکن و سالن‌ها،استفاده آموزشگاه های آزاد هنری از اماکن مسکونی، ایجاد مرکز رشد هنر انقلاب و بنیاد تعالی اندیشه، اختصاص بیلبورد به فعالیت‌های فرهنگی و هنری از طریق انجمن‌ها، امکان تبدیل سالن‌های فرهنگسراها به سالن‌های دومنظوره سینمایی، مشارکت شورای شهر در چاپ کتب مرجع بنیاد فرهنگ،هنر و ادب آذربایجان تاکید کرد.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی همچنین از برگزاری مجدد چندین رویداد مهم فرهنگی و هنری که طی چند سال اخیر مسکوت مانده، خبر داد و گفت: برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب، نمایشگاه قرآن، نمایشگاه مطبوعات، نمایشگاه عفاف و حجاب و جشنواره سراسری خوشنویسی غدیر از جمله مهم ترین رویدادهای فرهنگی به شمار می روند.
فرهنگ باید گفتمان غالب باشد
رییس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر تبریز هم‌افزایی نهادهای فرهنگی را مسئله‌ای با اهمیت عنوان کرد و گفت: در این راستا می‌بایست از ظرفیت‌های تمامی مجموعه های فرهنگی برای اثربخش بودن اقدامات فرهنگی استفاده شود.
غلامرضا احمدی خاطرنشان کرد: اگر بتوانیم در حوزه فرهنگ گام های موثری برداریم و بسترهای لازم را با تمامی نهادهای فرهنگی به منظور هم افزایی در راستای تکمیل کارهای فرهنگی فراهم کنیم شاهد اقدامات بسیار ارزشمند و مطلوبی خواهیم بود.
رییس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر تبریز هم‌افزایی را یک امر فرهنگی برشمرد و گفت: امر فرهنگی اگر به گفتمان غالب تبدیل شود بسیاری از مشکلات نیز به آسانی و با کمترین هزینه حل می شود.
نهادهای فرهنگی از کارهای ویترینی پرهیز کنند
حکیمه غفوری، عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر تبریز نیز با اشاره به لزوم پرهیز از کارهای ویترینی در نهادهای فرهنگی گفت: متولیان فرهنگی می‌بایست فعالیت‌های خود را محدود به مصوبات جلسات نکرده و بر خروجی فعالیت‌های فرهنگی و هنری تاکید کنند.
وی افزود: برنامه‌ریزی در این عرصه باید با شناخت مخاطبان به خصوص قشر جوان و نوجوان ارائه شود تا تاثیرگذاری بیشتری داشته باشد.
فعالیت های فرهنگی پژوهش محور باشند
حجت‌الاسلام زعفرانچی‌لر عضو دیگر کمیسیون فرهنگی شورای اسلامی شهر تبریز نیز پژوهش و اولویت سنجی فعالیت‌های فرهنگی و هنری را از مهمترین موضوعات هم‌افزایی نهادهای فرهنگی برشمرد و گفت: پژوهش محور بودن موجب شناسایی چالش‌ها در این عرصه و به تبع آن برنامه‌ریزی صحیح از سوی متولیان خواهد شد.
وی همچنین بر لزوم مشخص شدن راهبردها، استراتژی‌ها و اهداف در این حوزه تاکید کرد.
نائب رییس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر تبریز هم، طرح مسئله و ارائه برنامه در حوزه فرهنگ و هنر را مهم ارزیابی کرد و گفت: بدون تحقیق و پژوهش در این عرصه نخواهیم توانست راه به جایی ببریم.
روح‌الله دهقان‌نژاد بر لزوم ایجاد هیات اندیشه‌ورز در حوزه فرهنگ و هنر استان تاکید و ایجاد قرارگاه فرهنگی در تبریز را در راستای شناسایی ملزومات این عرصه و تعریف ماموریت‌های مشترک برای نهادهای فرهنگی موثر عنوان کرد.
رئیس سازمان فرهنگی اجتماعی شهرداری تبریز نیز هم‌افزایی را حلقه گمشده میان نهادهای فرهنگی عنوان کرد و اظهار امیدواری کرد: با جمعبندی و همگرایی در میان نهادهای فرهنگی استان بسیاری از مشکلات این حوزه برطرف شود.
امیر نصیربیگی بر لزوم تربیت هنرمند تراز انقلاب اسلامی و تولیدات هدفمند در عرصه فرهنگ و هنر تاکید کرد و گفت: برای نتیجه‌گیری بهتر می‌بایست فضای آموزشی و تربیتی را در عرصه فرهنگ و هنر تقویت کنیم.
استان‌ها آذربایجان شرقی ۰ نفرمنبع: ایرنا
کلیدواژه: شورای فرهنگ عمومی توسعه ایران اندیشه شورای فرهنگ عمومی توسعه ایران اندیشه کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر تبریز فرهنگ و ارشاد اسلامی فعالیت های فرهنگی فرهنگی و هنری حوزه فرهنگ و هنر نهادهای فرهنگی آذربایجان شرقی هم افزایی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۹۸۱۲۰۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
لزوم ایجاد یک سایت فرهنگی و هنری در استان البرز
به گزارش خبرنگار مهر، عصر دوشنبه جلسه همفکری مسوولان فرهنگی و هنری البرز به میزبانی حوزه هنری این استان با حضور مدیرکل تبلیغات اسلامی استان البرز، رئیس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شورای اسلامی شهر کرج، رئیس حوزه هنری البرز، معاون فرهنگی و هنری سپاه استان و رئیس سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری کرج برگزار شد.
این جلسه با هدف بحث، تبادل نظر و هماهنگی برای انجام اقدامات و برنامه های فرهنگی و هنری در استان البرز برگزار و در خصوص برپایی ششمین کنگره شعر امام حسن مجتبی (ع) تحت عنوان حدیث حسن نیز مباحثی مطرح و مقرر شد این اقدام فرهنگی در قالب یک لایحه به شورای اسلامی شهر کرج ارسال و ردیف بودجه برای آن در نظر گرفته شود.
محمد مهرابی، رییس حوزه هنری استان البرز در این جلسه با تاکید بر ضرورت حمایت از گروه های فرهنگی و هنری استان گفت: باید با حمایت از هنرمندان بستر رشد روزافزون آنها را فراهم کنیم تا انگیزه این قشر برای فعالیت در این استان و کمک به ترویج فرهنگ و هنر انقلابی افزایش یابد زیرا با کمک هنرمندان می توانیم در راستای ارتقای سطح فرهنگی جامعه گام برداریم.
حجت الاسلام علیرضا سعیدی، رییس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی و فرهنگی شورای اسلامی شهر کرج نیز هنرمندان را بازوان ترویج فرهنگ اصیل ایرانی اسلامی خواند و بیان کرد: همانگونه که در شهر و استان سایت اداری وجود دارد، لزوم ساخت یک سایت فرهنگی و هنری نیز به منظور ایجاد یک مجموعه منسجم جهت ساماندهی انجمن ها و فعالیت های هنری احساس می شود.
جاده کندوان یک طرفه شد